DE SHOW VAN GIJS + EMMY: HOE SIERADEN EEN MODE-ITEM WERDEN

 
Het Stedelijk Museum wijdt een tentoonstelling aan mode- en sieradenontwerpers Gijs Bakker en Emmy van Leersum. Waarom is een modeshow uit 1967 nog steeds relevant voor het modebeeld van nu? 
 
Het is 12 mei 1967 als het Stedelijk Museum de tentoonstelling Edelsmeden 3 presenteert. Mode- en sieraadontwerpers Gijs Bakker en Emmy van Leersum presenteren hun sieraden tijdens een modeshow. Het werd baanbrekend; er wordt nog steeds gesproken van ‘voor’ en ‘na de show’, aldus conservator Marjan Boot.

Statussymbool
Gijs Bakker (1942) en Emmy van Leersum (1930-1984) vertegenwoordigden in de jaren zestig en zeventig een nieuwe stijl; mode, accessoires, fotografie, dans en performance vloeiden in elkaar over.  Hoewel het nu de normaalste zaak van de wereld is dat een statementketting of zogeheten arm candy een onderdeel van een outfit is, was dat in die tijd volledig nieuw.  Voor de show werd het ontwerpduo gezien als traditionele edelsmeden, daarna als vernieuwende sieradenontwerpers. Door de stijl van Gijs en Emmy nam het sieraad afscheid als statussymbool en verwierf een nieuwe status als mode-accessoire.

Provocatie
Naast de veranderde status van het sieraad betekende de show in 1967 ook verandering van presentatievorm. Waar een show vroeger voor de rijken was die sieraden konden betalen, werd deze show van Gijs en Emmy een provocerende mix tussen mode, kunst en vormgeving. Sieraden werden niet langer in een vitrine gelegd, maar tentoongesteld op echte modellen. Voor het eerst werden sieraden gekoppeld aan de mode, zo werden kettingen geïntegreerd in de halslijnen van speciaal ontworpen mini-jurkjes in A-lijn, veelal uitgevoerd in zijde.

Kachelpijp
Met de komst van het nieuwe sieraad kwam er ook een ander materiaal. Parels en diamanten werden ingeruild voor aluminium, kachelpijp en roestvrij staal. De ‘kettingen’ werden uitgevoerd in grote abstracte vormen, zodat het enorme kragen leken. Dankzij het nieuwe materiaal voelde het allemaal vederlicht. Het Kachelpijpcollier is hèt symbool geworden voor deze nieuwe manier van denken; de truttigheid en het burgerlijke imago van het sieraad waren definitief voorbij.

Imago
Het succes van de show uit 1967 was ongekend; van Amsterdam tot aan Amerika droegen vrouwen de outfits en sieraden, die zich in de minimalistische en sculpturale ontwerpen herkenden. De bekendheid verspreidde zich razendsnel. De ontwerpers zelf waren zich ook bewust van hun eigen imago; tijdens officiële gelegenheden hulden ze zich steevast in hun eigen ontwerpen. Iets wat menig mode-ontwerper inmiddels graag doet, denk bijvoorbeeld aan Viktor & Rolf en Victoria Beckham.

 
Ruimtevaartmode
De sensatie van de show van Gijs en Emmy wordt tot leven gewekt in drie zalen van het Stedelijk Museum. Ontwerper Bart Hess heeft in opdracht van het museum een openingsfilm gemaakt, met backstagebeelden en originele geluiden van de show. De zaal daarachter laat draaiende poppen met de sculpturale halsobjecten zien, gehuld in fuchsia en turquoise zijden jurkjes en jumpsuits, naar origineel ontwerp. Ook is er ruimte voor de modeshow van Gijs en Emmy uit 1970, waar ze ruimtevaartachtige pakken in strak polyester presenteerden.  Erogene zones werden voorzien van protheses en verwezen daarmee naar de seksuele vrijheid en het verlangen naar de toekomst. De ruimtevaartmode staat ook symbool voor de vernieuwing en tijdsgeest, waarin er voor het eerst een jong publiek werd aangesproken en deze voor het eerst een serieuze doelgroep werd.
 
‘De show van Gijs + Emmy’ is nog te zien tot en met 24 augustus in het Stedelijk Museum. 
Bovenste beeld: Sonja Bakker met Kachelpijpcollier en –armband van Gijs Bakker, 1967. Foto: Matthijs Schrofer.